Stosowanie psychoterapii

Stosowanie psychoterapii staje się w Polsce coraz bardziej powszechne. Warto jednak zrozumieć, że istnieje wiele różnych modalności psychoterapii, a wybór odpowiedniej formy jest ważny dla skuteczności procesu terapeutycznego.

Psychoterapia: przegląd kluczowych metod leczenia

W polskich warunkach psychoterapię można podzielić na dwie szerokie kategorie, a mianowicie podejścia terapeutyczne wywodzące się z psychoanalizy freudowskiej oraz formy terapii wywodzące się ze współczesnej psychologii poznawczej i kognitywistyki. Ta pierwsza obejmuje przede wszystkim:

1. Psychoterapia psychodynamiczna

Jest to najpopularniejsza metoda wśród polskich klinicystów. Wywodzi się z założeń freudowskiej szkoły psychoanalizy i jej dalszych modyfikacji na przestrzeni XX wieku. Podejście psychodynamiczne ma na celu dotarcie do ukrytych korzeni problemów psychicznych, a następnie ich rozwiązanie. Ważne jest nie tylko dotarcie do źródła problemu i zrozumienie mechanizmów rządzących naszą psychiką, ale także „doświadczenie” traumy, strachu i niepokoju. W terapii grupowej nazywa się to psychodramą. Terapia indywidualna w dużej mierze opiera się na mechanizmie przeniesienia, w którym pacjent w jakiś sposób zwraca uwagę na uczucia, emocje, lęki, lęki i obwinianie ważnych osób w jego życiu przez terapeutę.

2. Psychoterapia z perspektywy psychoanalizy

Ta forma jest znacznie mniej popularna niż podejście psychodynamiczne. Pokazuje również bliskie związki z założeniami psychoanalitycznymi. W podejściu tym celem jest przede wszystkim odkrycie przez pacjenta ukrytych źródeł swoich problemów, uświadomienie sobie ich i zrozumienie.

Behawioralna psychoterapia poznawcza

Jak wygląda psychoterapia w modelu wywodzącym się z psychologii poznawczej? W tym miejscu należy wspomnieć o behawioralnej terapii poznawczej. Zasadniczo zaprzecza istnieniu nieświadomości w sensie freudowskim. Ten model leczenia koncentruje się na analizie wzorców poznawczych i behawioralnych pacjenta, a następnie wprowadzaniu do nich racjonalnych korekt. Zalety behawioralnego podejścia poznawczego? Jest to obecnie jedyna forma psychoterapii o udowodnionej skuteczności. Z drugiej strony klinicyści zwracają uwagę, że to podejście ma bardzo ograniczone zastosowanie i nie jest skuteczne w przypadku osób z poważnymi problemami ze zdrowiem psychicznym.

Jak wybrać rodzaj psychoterapii?

Przypuszcza się, że psychoterapia w behawioralnym podejściu poznawczym jest skuteczna w leczeniu:

1. Fobie
2. Zespół stresu pourazowego
3. Fanatyzm
4. ZOK
5. Niektóre stany nerwicowe i depresyjne

Jednocześnie klinicyści w większości stwierdzili, że dla osób z innymi problemami psychicznymi najlepszą opcją byłaby terapia psychodynamiczna. Między innymi jest używany w następujących sytuacjach:

1. Zaburzenia osobowości
2. Choroba afektywna dwubiegunowa (w zależności od stanu pacjenta)
3. Depresja i nerwica
4. Głęboka trauma
5. Inne mieszane problemy psychologiczne (warto pamiętać np., że zaburzenia osobowości często współwystępują z depresją lub nerwicą)

Należy zaznaczyć, że psychoterapia w ujęciu psychodynamicznym jest procesem długotrwałym, wymagającym od pacjenta poważnego i rzetelnego podejścia. W trakcie leczenia może również wystąpić przejściowe pogorszenie stanu psychicznego. W przypadku niektórych pacjentów terapia głębinowa nie jest wskazana, na przykład ze względu na zbyt delikatną strukturę psychiczną lub niską tolerancję frustracji. Jako taka jest niewątpliwie wymagającą, a czasem trudną formą terapii zarówno dla pacjentów, jak i terapeutów.

Inne formy psychoterapii

Oprócz wyżej wymienionych podejść istnieje oczywiście kilka innych interesujących modeli leczenia. Problem w tym, że w Polsce ich nie ma lub występują w bardzo małym stopniu. Modele te obejmują:

1. Psychoterapia egzystencjalna
2. Psychoterapia humanistyczna
3. Psychoterapia eriksonowska
Każdy z tych modeli wywodzi się z innych założeń. Przebieg procesu terapeutycznego różni się także od podejść psychodynamicznych czy behawioralno-poznawczych.

Czym się kierować przy wyborze terapeuty?

Wybór odpowiedniego leczenia to nie wszystko. Skuteczność psychoterapii zawsze zależy od wielu czynników, w tym od kompetencji terapeuty.

Stosowanie psychoterapii

Przed udaniem się do gabinetu sprawdź, czy specjalista posiada odpowiednie uprawnienia psychoterapeuty. Na uwagę zasługuje również liczba zdobytych certyfikatów, publikacji naukowych oraz członkostwo w stowarzyszeniach psychoterapeutów. Kolejnym ważnym czynnikiem jest sam zabieg. Dynamiczne podejście do psychoterapii z konieczności nakłada na terapeutę poważne obciążenie, dlatego powinien on regularnie korzystać z superwizji. Zapytaj o to ekspertów.

Jest jeszcze jedna ważna rzecz. W Polsce gabinet psychoterapeutyczny może otworzyć prawie każdy. Należy jednak pamiętać, że samo ukończenie np. studiów psychologicznych nie czyni jeszcze kwalifikowanym terapeutą. To samo dotyczy psychiatrów, o ile nie mają przeszkolenia w zakresie psychoterapii.